SERIAL LOVER

Μήπως δουλεύεις φασόν στην ερωτική σου ζωή; Μήπως επιλέγεις τον ίδιο τύπο άντρα, κάνεις τα ίδια λάθη και χωρίζεις με τον ίδιο τρόπο για να ξεκινήσεις πάλι από την (ίδια) αρχή; Αν ναι, ήρθε η ώρα να εντοπίσεις και να διαλύσεις αυτό που η ψυχολογία ονομάζει «το συναισθηματικό σου μοτίβο».


Ο Νίκος αγαπούσε το ποδόσφαιρο, άκουγε Placebo και τα καλοκαίρια πού τον έβρισκες πού τον έχανες, πάντα με αντίσκηνο στην Ελαφόνησο. O Γιώργος μισούσε το ποδόσφαιρο και τους Placebo, διακοπές έκανε στην Αλόνησο και από μουσική, Σοπέν και πάνω. Ο Ανδρέας έβγαζε φλύκταινες με τους Placebo, τον Σοπέν, τη Σκιάθο, την Αλόνησο και την Ελαφόνησο και διακοπές έκανε μόνο σε πεντάστερα spa ανά την Ευρώπη. Ο Άγις ήταν πέντε χρόνια σε άσραμ στο Θιβέτ πριν τον γνωρίσω. Ο Ηλίας πάλι, στο χρηματιστήριο του Λονδίνου. Αν σου παρουσιάσω και τους υπόλοιπους άντρες που έβγαινα στο παρελθόν, θα πεις πως όλοι μαζί αποτελούν μια ξεκάθαρη διάγνωση σχιζοφρένειας. Τόσο ασύμβατοι και αντιθετικοί μεταξύ τους είναι. Σαν να μην τα είχαν με την ίδια γυναίκα, αλλά με δέκα διαφορετικές. Αλλά αυτά στα χαρτιά μόνο. Γιατί, όπως μου πέταξε στη μούρη ο ψυχαναλυτής μου όταν πια τους είχα χωρίσει όλους, κατά βάθος είχαν ένα αδιαμφισβήτητο κοινό σημείο: ήταν αυτό που λέμε στα περιοδικά «τοξικοί άντρες».

Είχαν το ταλέντο να σου βγάζουν το λάδι. Να μη σ’ αφήνουν να χαρείς ούτε μία μέρα ανέφελης, ερωτικής ρουτίνας. «Αλλά δεν μας νοιάζει τι έκαναν εκείνοι στη ζωή σας», ακούω ακόμα την ανελέητη ετυμηγορία του ψυχαναλυτή. «Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι τι γυρεύατε εσείς μαζί τους, γιατί επιλέγατε πάντα τον ίδιο τύπο άντρα». Τον ίδιο άντρα; Άουτς. Σχέσεις καρμπόν, δηλαδή. Έρωτες copy/paste. Σαν να τους έχεις βάλει στο φωτοτυπικό και σου βγάζουν το ίδιο πάντα αντίτυπο και μάλιστα με χαλασμένο το ιλουστρέ, λες κι έχουν ξεμείνει από τόνερ. Στην ψυχολογία μάλιστα έχει και όνομα όλο αυτό, λέγεται pattern, πρότυπο, μοτίβο.

Δεκάδες επιστημόνων έχουν κάνει το διδακτορικό τους παρατηρώντας πειραματόζωα σαν εσένα κι εμένα να χτίζουμε ερωτικά κάστρα στην άμμο και μετά να τα γκρεμίζουμε με τον ίδιο πανομοιότυποεπιχειρήματα για να αντικρούσω τις ψυχολογικές θεωρίες, όλο και άνοιγα περισσότερο το λάκκο μου κι έπεφτα μέσα. Γιατί ήταν ολοφάνερο πως ο σκληρός άνθρωπος της επιστήμης είχε δίκιο. Πρώτον, όλοι οι άντρες μου είχαν την τάση να μην εκδηλώνονται συναισθηματικά, να αποστασιοποιούνται όταν αρχίζαμε να δενόμαστε, να αρνούνται να κάνουν βήματα ενηλικίωσης. Όλοι τους ήταν συγκρουσιακοί τύποι. Δεν άφηναν να πέσει τίποτα κάτω, πάντα έτοιμοι για καβγά. Όλοι τους μου έσπαγαν τα νεύρα. Για το πώς ντύνονταν, έτρωγαν, μιλούσαν στο τηλέφωνο, έκαναν σεξ, διακοπές, σχέδια. Κι όλοι τους οδήγησαν εν τέλει τη σχέση στο ίδιο, πανομοιότυπο άδοξο τέλος. Αλλά τι τα θες, εγώ δεν ήμουν εκείνη που τους διάλεξε; Εγώ δεν έκανα το κάστινγκ και μοίρασα τους ρόλους; « Όχι ακριβώς εσείς», ανέλαβε επιτέλους και η υπεράσπιση, «μια πλευρά σας που ελέγχεται από το υποσυνείδητο.

Όλοι έχουμε μια τέτοια πλευρά και όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, έχει το πάνω χέρι στις κρίσιμες επιλογές μας. Και συνήθως επιλέγει με βάση τα «προϊστορικά» μας τραύματα της παιδικής ηλικίας». Εγώ: «Και τώρα; Πώς θα σωθώ;». Εκείνος: «Ψάξτε τη σχέση του πατέρα σας με τη μητέρα σας, ή το χαρακτήρα του αδελφού σας, θα βρείτε ομοιότητες συγκλονιστικές. Συνήθως κάνουμε ακριβώς ό,τι κι αυτοί, ή ακριβώς το αντίθετο από αυτούς». Έψαξα. Βρήκα. Έπεσε άπλετο φως στην υπόθεση, χτύπησα το κεφάλι μου στον τοίχο, έπεσα, σηκώθηκα, φώναξα, αποδόθηκε δικαιοσύνη, και τώρα είμαι happy με κάποιον που, άμα θες πίστεψέ το, είναι διαφορετικός. Κατάφερα επιτέλους να σπάσω την παράδοσή μου. Να διαλύσω το συναισθηματικό μου μοτίβο. τρόπο. Κι όσο κι αν προσπαθούσα να βρω άλλοθι,


Εντόπισέ το
Ένα από τα πιο συνηθισμένα pattern στις σχέσεις είναι αυτό της γυναίκας-νοσοκόμας. Όλες μας έχουμε λίγο από εκείνη μέσα μας. Συνήθως λυμαίνεται τα μπαρ μαζεύοντας στην απόχη της ρομαντικούς losers και μαύρα πρόβατα της πόλης, πιστεύοντας ακράδαντα ότι θα τους διορθώσει, θα τους κάνει να δουν το φως και να μείνουν για πάντα κοντά της, να τη δοξάζουν που τους έσωσε τη ζωή. Όταν εκεί γύρω στην πέμπτη εβδομάδα οι τύποι την εγκαταλείπουν, εκείνη κυλιέται στα πατώματα χωρίς να της περνά ποτέ από το μυαλό ότι με αυτό το μοτίβο της –επιλέγοντας άντρες ανεπαρκείς για σχέση δηλαδή- εξασφαλίζει ότι η ίδια δεν θα εμπλακεί ποτέ σε σοβαρή σχέση.

Άλλο αγαπημένο pattern, αυτό της γυναίκας-θύμα. Χαρακτηριστική της ατάκα: «Όλοι οι άντρες είναι ίδιοι, αργά ή γρήγορα θα σε κερατώσουν και θα σε παρατήσουν». Αυτό της είπε η μαμά της, αυτό είπε η γιαγιά της στη μαμά της, και τώρα όλες μαζί, μια ολόκληρη γενιά γυναικών, κοιτάζουν πώς θα επιβεβαιώσουν αυτή τη δημοφιλή κοσμοθεωρία. Η γυναίκα-θύμα δεν είναι χαζή, γνωρίζει έστω και υποσυνείδητα πόση εξουσία μπορεί να έχει πάνω στον άντρα-θύτη προκαλώντας του ενοχές, κι αν δεν το πιστεύεις, ρώτα τον μπαμπά σου, κάτι ξέρει ο άνθρωπος.

Έχουμε και τη γυναίκα-αμαζόνα. Το δικό της συναισθηματικό μοτίβο είναι να βάζει εμπόδια στον άλλο, να τον περνά συνεχώς από εξετάσεις, να του στήνει παγίδες και να τον ευνουχίζει όταν εκείνος κάνει πως πέφτει μέσα, λέγοντάς του πως «δεν στάθηκε στο ύψος του». Αυτή η γυναίκα απαιτεί πολύ «ύψος», έχει θέσει τον πήχυ ψηλά, θέλει υψηλές επιδόσεις, πριγκιποπουλικές. Αρνείται να δει πως κάπου εκεί ψηλά έχει τοποθετήσει τον μπαμπά της και όλοι μα όλοι οι άντρες ωχριούν σε σύγκριση μαζί του.

Και καλά με τα ξένα μοτίβα, το δικό σου όμως πώς το εντοπίζεις; Πώς αντιλαμβάνεσαι ότι οι επιλογές σου δεν είναι ακριβώς δικές σου αλλά εκείνης της σκοτεινής πλευράς σου που σου κάνει τη ζωή μαρτύριο; Πρώτα απ’ όλα πρέπει να εξετάσεις τα συμπτώματά σου. Να βάλεις κάτω όλο σου το παρελθόν, να το κάνεις φύλλο και φτερό και να εντοπίσεις στις λιγότερο φωτισμένες γωνιές του τι κοινά στοιχεία είχαν οι επιλογές που έκανες. Δεν εννοούμε τα καλά, αυτά δεν μας αφορούν στην ιστορία μας. Για τα άλλα μιλάμε, τα άσχημα.


Τα επτά κρίσιμα σημεία
Δεν διαλέγεις εσύ, το μοτίβο σου διαλέγει. Πώς ξέρεις όμως σίγουρα ότι οι επιλογές σου δεν είναι 100% δικές σου, κι ότι θα σε οδηγήσουν πάλι στις ίδιες αδιέξοδες σχέσεις; Αρκεί να αναγνωρίζεις ως δική σου έστω και μία από τις παρακάτω περιπτώσεις-κλειδιά, για να αρχίσεις το ψάξιμο, μόνη ή με τη βοήθεια ειδικού.

1. Επανάληψη. Έχεις πάνω από μία φορά εμπλακεί σε σχέση που άλλα υποσχόταν στην αρχή και άλλα σου έδωσε. Με ανθρώπους που φαίνονταν διαφορετικοί, αλλά με κατάληξη που ήταν πάντα ίδια.

2. Εσωτερική σύγκρουση. Ενώ ο ερωτισμός ήταν έντονος από την αρχή, βαθιά μέσα σου νιώθεις πως κάτι σ’ αυτή τη σχέση σε κάνει να νιώθεις άβολα, ανήσυχα. Τσέκαρε τα συναισθήματα-κλειδιά: ανασφάλεια, ζήλεια, δυσαρέσκεια, στρες.

3. Κόμπος στο στομάχι. Νιώθεις μια παράξενη, αλλά οικεία βιολογική αντίδραση που έχει ως αφετηρία κάτι που ο άλλος έκανε ή είπε. Τα επίπεδα άγχους χτυπάνε κόκκινο, νιώθεις πεταλούδες στην κοιλιά, έναν ξαφνικό κόμπο στο λαιμό, πόνο στο μέτωπο.

4. Αίσθημα βαθιάς απώλειας. Η σχέση τέλειωσε, και ακόμη κι αν την έληξες εσύ, έχεις μείνει με ένα αίσθημα απώλειας, κενού.

5. Εμμονή. Όσο άσχημα κι αν φέρθηκε, κατόρθωσες να τον βγάλεις από τη ζωή σου, αλλά όχι κι από το μυαλό σου. Πιάνεις τον εαυτό σου να σκέφτεται ότι κάτι δεν έκανες εσύ σωστά, γι’ αυτό όλα πήγαν στραβά. Φοβάσαι ότι θα κάνεις come back.

6. Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Πριν τον γνωρίσεις ένιωθες θεά. Τώρα, ένα με το πάτωμα.

7. «Χάνω τον εαυτό μου». Νιώθεις σαν να έκανε κατάληψη ένα άλιεν στην ψυχή σου. Άλλα σκέφτεσαι, άλλα αποφασίζεις, άλλα λες, άλλα κάνεις.